Từ 1/7/2025, giao dịch hàng hóa, dịch vụ dưới 20 triệu đồng sẽ phải thanh toán không dùng tiền mặt. Quy định này liệu có thuận lợi và khó khăn gì đối với nền kinh tế và người tiêu dùng?

Căn cứ điểm b khoản 2 Điều 14 Luật Thuế Giá trị gia tăng 2024 quy định về khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào như sau:

Điều 14. Khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào

[.....]

2. Điều kiện khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào được quy định như sau:

a) Có hóa đơn giá trị gia tăng mua hàng hóa, dịch vụ hoặc chứng từ nộp thuế giá trị gia tăng ở khâu nhập khẩu hoặc chứng từ nộp thuế giá trị gia tăng thay cho phía nước ngoài quy định tại khoản 3 và khoản 4 Điều 4 của Luật này. Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định chứng từ nộp thuế giá trị gia tăng thay cho phía nước ngoài;

b) Có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt đối với hàng hóa, dịch vụ mua vào, trừ một số trường hợp đặc thù theo quy định của Chính phủ;

[....]

Nguồn: Tapchitaichinh.vn

Thanh toán không dùng tiền mặt đem lại nhiều lợi ích cho nền kinh tế lẫn người tiêu dùng.

Đối với nền kinh tế:

Thứ nhất, đối với các vấn đề vĩ mô, thanh toán không dùng tiền mặt trước hết giảm được rất nhiều chi phí cho ngành tài chính.

      - Thanh toán không dùng tiền mặt có ý nghĩa quan trọng đến việc tiết kiệm khối lượng tiền mặt trong lưu thông, từ đó giảm bớt những phí tổn to lớn của xã hội có liên quan đến việc phát hành và lưu thông tiền.

      - Nếu như với phương thức thanh toán tiền mặt truyền thống như hiện nay sẽ tiêu tốn khá nhiều chi phí in, kiểm đếm, rồi chi phí vận chuyển từ ngân hàng (NH) tổng ra các NH nhỏ lẻ, thời gian nhân viên kiểm tiền, bảo quản hay hủy bỏ tiền cũ, tiền rách; chưa kể hạn chế được nạn in tiền giả… Trong khi đó với việc thanh toán phi tiền mặt, mình có thể giảm thiểu những lãng phí trên.

Thứ hai, việc thanh toán phi tiền mặt còn giúp chống lại việc thất thu thuế cho Nhà nước từ những giao dịch chui hoặc không minh bạch; giảm rủi ro rửa tiền, nói cách khác là kiểm soát và phát hiện các thanh toán phạm pháp.

Thứ ba, thanh toán không dùng tiền mặt giảm tỉ lệ chủ thể thanh toán trữ tiền bên mình. Điều này có vai trò quan trọng trong việc huy động tích tụ các nguồn vốn tạm thời chưa sử dụng đến của khách hàng vào cơ quan tín dụng, tạo nguồn cho tài khoản để thực hiện thanh toán. Loại tiền gửi này cũng là một nguồn vốn cung cấp cho các nghiệp vụ sinh lời của NH thương mại, gửi và thanh toán phải trả lãi, do vậy giảm giá đầu vào của đi vay để cho vay. Khi NH tăng được tỉ trọng thanh toán không dùng tiền mặt cũng là lúc NH thu hút được nhiều hơn nguồn vốn trong xã hội vào NH. Trên cơ sở nguồn vốn tăng thêm đó, NH sẽ có điều kiện mở rộng cho vay, tăng vốn cho nền kinh tế.

Như vậy, thanh toán không dùng tiền mặt là phương thức giúp góp phần tăng nhanh vòng quay vốn cũng như góp phần tăng cường nhu cầu vốn cho xã hội.

Đối với người dân:

Thứ nhất, việc thanh toán phi tiền mặt còn mang lại lợi ích cho người dân như tiết kiệm thời gian, công sức của bên trả tiền và bên thu tiền, giảm bớt thời gian đợi chờ tới lượt thanh toán…

Ví dụ: (như đi nộp tiền điện, thay vì người dân phải bỏ một khoảng thời gian dài đi tới trụ sở, chờ tới phiên thanh toán thì họ có thể ở nhà và thanh toán trên điện thoại, máy tính… chỉ mất khoảng vài phút mà không phải nghỉ việc hay di chuyển trên đường).

Hiện nay, để thúc đẩy thanh toán phi tiền mặt, nhiều công ty fintech (công nghệ tài chính) và Ngân hàng đưa ra nhiều chính sách ưu đãi như giảm giá thành sản phẩm, giảm giá cước sử dụng dịch vụ vận tải… khi thanh toán qua thẻ hay ví điện tử. Điều này có lợi cho người mua sắm.

Thứ hai, thanh toán phi tiền mặt thông qua ứng dụng hoặc thẻ Ngân hàng cũng là cách để đảm bảo quá trình giao dịch an toàn hơn, tốc độ thanh toán nhanh, xác thực dễ dàng và linh hoạt. Đơn giản, việc chúng ta đi rút tiền theo cách truyền thống tại các cây ATM rất dễ có nguy cơ cho tội phạm thẻ sao chép mật khẩu, số tài khoản hay bị cướp bóc tài sản.

       -  Doanh nghiệp, cá nhân đã nhận thức rõ vai trò then chốt của thanh toán không dùng tiền mặt trong tiến trình thúc đẩy thanh toán số và phát triển kinh tế số. Tuy nhiên, việc thực hiện triển khai thanh toán không dùng tiền mặt vẫn còn những khó khăn, hạn chế nhất định.

Trong đó, vấn đề bảo mật an toàn giao dịch cho người dùng là một trong những trở ngại khiến cho người dân còn e ngại khi sử dụng; nhất là trong bối cảnh nguy cơ, tội phạm công nghệ cao, lừa đảo, đánh cắp dữ liệu cá nhân ngày càng tinh vi, phức tạp.

Mặt khác, doanh nghiệp cũng gặp một số khó khăn cụ thể như:

      - Tăng áp lực kiểm soát thanh toán: Doanh nghiệp buộc phải kiểm tra, đối soát hạch toán các giao dịch Ngân hàng; các bộ phận: Kế toán – mua hàng hóa, dịch vụ - thanh toán, các bộ phận liên quan khác phải phối hợp chặt chẽ hơn nữa đảm bảo chứng từ hợp lệ.

     - Tính linh hoạt trong thanh toán bị thu hẹp: Thanh toán tiền mặt mang tính thuận tiện, thói quen của người tiêu dùng.

     - Ảnh hưởng dòng tiền và quy trình thanh toán: Doanh nghiệp cần chuyển đổi quy trình thanh toán nội bộ, đặc biệt là: lập hợp đồng với các điều khoản về chứng từ và thanh toán cần chi tiết, cụ thể, chặt chẽ hơn; chứng từ, thủ tục thanh toán qua Ngân hàng; lập kế hoạch dòng tiền theo hướng thanh toán không dùng tiền mặt…/.