Hiện nay, khủng hoảng khí hậu và biến đổi khí hậu đang ngày một gia tăng đối với Trái đất, đòi hỏi toàn thế giới phải chung tay ứng phó. Để thế giới đạt mức phát thải ròng bằng không thì cần rất nhiều nỗ lực từ nhiều phía như: chính sách của chính phủ các nước, sự nhận thức và hành động của các nhà lãnh đạo khu vực tư nhân cũng như khả năng nắm bắt các cơ hội trong quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch là rất quan trọng.

Hành động phòng chống biến đổi khí hậu mang tính đòn bẩy cao nhất mà các công ty tư nhân có thể thực hiện là đẩy mạnh quá trình chuyển đổi năng lượng trong các lĩnh vực của nền kinh tế toàn cầu vốn đang cần gấp các giải pháp sạch đồng thời với việc đạt quy mô thương mại.

Nhằm đáp ứng yêu cầu cấp bách này, tại cuộc họp COP26 ở Glasgow, Liên minh “Những người dẫn đầu” (First Movers Coalition) đã được thành lập từ 35 công ty hàng đầu và sáng tạo nhất thế giới, bao gồm: Apple, Boston Consulting Group, Volvo và Fortescue Metals Group. Liên minh đã đưa ra cam kết mở rộng quy mô đổi mới công nghệ trong các lĩnh vực vốn được coi là “khó giảm phát thải” để chống biến đổi khí hậu. Những lĩnh vực này, bao gồm công nghiệp nặng và vận tải đường dài, hiện chiếm 1/3 lượng khí thải cacbon toàn cầu và dự báo sẽ chiếm phần lớn vào giữa thế kỷ này.

Liên minh Những người dẫn đầu tạo ra nhu cầu về công nghệ sạch, từ đó góp phần khử cacbon trong lĩnh vực hàng không và vận tải biển. Nguồn Unsplash

Cơ hội cho các lĩnh vực khó giảm phát thải

35 công ty toàn cầu, đại diện cho 6 nghìn tỷ đô la giá trị thị trường tham gia Liên minh “Những người dẫn đầu” sẽ có cơ hội kép để hành động chống biến đổi khí hậu, đồng thời nắm bắt lợi thế cạnh tranh. Liên minh đã đưa ra những cam kết đầy tham vọng về thép, hàng không, vận tải đường bộ và đường biển, hứa hẹn đưa các công nghệ sạch mới nổi ra thị trường vào năm 2030. Bằng cách tạo ra nhu cầu thị trường ban đầu cho các công nghệ này, các công ty tham gia Liên minh đảm bảo khả năng tiếp cận trước các đối thủ cạnh tranh đối với chuỗi cung ứng sạch và công nghệ thế hệ tiếp theo.

Những thành công về công nghệ góp phần định hình thế giới hiện đại là cơ sở cho các chiến lược của Liên minh “Những người dẫn đầu”. Có thể lấy một số ví dụ như cam kết của NASA về việc mua tàu vũ trụ thế hệ tiếp theo đã thúc đẩy những đổi mới giúp cho các chuyến bay thương mại tư nhân vào vũ trụ trở nên khả thi. Hoặc các cam kết mua sắm của các chính phủ và các tổ chức phi chính phủ đã thúc đẩy sự ra đời của các loại vắc xin ngừa COVID-19 giúp ngăn chặn tử vong và đưa nền kinh tế các nước trở lại trạng thái bình thường…

 Liên minh “Những người dẫn đầu” đang áp dụng chiến lược tương tự cho các lĩnh vực khó giảm phát thải trong quá trình chuyển đổi năng lượng. Các thành viên sáng lập của Liên minh đã bắt tay vào thúc đẩy đổi mới công nghệ, bao gồm việc công bố các đơn đặt hàng mua tàu biển không phát thải cacbon và xe tải hạng nặng chạy điện. Ngoài ra, Liên minh cam kết rằng đến năm 2030, 10% các giao dịch mua mới sẽ là thép xanh được sản xuất hầu như không có khí thải cacbon. Hiện mới chỉ có một nhà máy ở Thụy Điển sản xuất thép không phát thải, sử dụng hydro xanh thay cho nhiên liệu hóa thạch. Giờ đây, các nhà sản xuất ô tô và các nhà phát triển năng lượng quy mô lớn có thể thuyết phục các nhà đầu tư và nhà đổi mới công nghệ dựa vào nhu cầu này để xây dựng thêm các nhà máy thép sạch, bởi sản phẩm của họ chắc chắn sẽ có người mua.

Trong lĩnh vực hàng không, Liên minh “Những người dẫn đầu” cam kết vào năm 2030, sẽ thay thế 5% nhiên liệu thông thường bằng các công nghệ và nhiên liệu giúp giảm 85% lượng khí thải cacbon. Đây là điều chưa từng có tiền lệ trong ngành hàng không, góp phần khuyến khích các nhà đổi mới công nghệ mở rộng các phương pháp tiếp cận trong nhiều lĩnh vực bao gồm nhiên liệu tổng hợp sạch, nhiên liệu sinh học thế hệ mới và động cơ đẩy không phát thải. Đưa những công nghệ sạch mới ra thị trường trong thập kỷ này là vô cùng quan trọng nhằm giảm lượng khí thải của ngành về mức không.

Tạo lập các thị trường ban đầu nhằm mở rộng quy mô các công nghệ đột phá

Mặc dù ban đầu có thể phải bỏ ra một khoản chi phí cao cho những công nghệ mới này, nhưng việc tạo ra các thị trường ban đầu để mở rộng quy mô các công nghệ đột phá cho đến nay là cách thức có hiệu quả chi phí cao nhất, giúp các công ty tăng tốc quá trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu.

Các công ty tham gia Liên minh chỉ cần dành một phần nhỏ trong tổng sức mua của họ để thực hiện cam kết. Khi những công nghệ này có được chỗ đứng trên thị trường, chi phí của chúng sẽ giảm mạnh, đưa phí xanh về không và mở đường cho việc triển khai công nghệ quy mô lớn trên toàn cầu.

Mặc dù là những công ty đi tiên phong nhưng họ không hề đơn độc. Chính quyền của Tổng thống Mỹ Biden đã cam kết giúp Liên minh “Những người dẫn đầu” đạt được những mục tiêu công nghệ đầy tham vọng này thông qua một chiến lược toàn chính phủ.

Đầu năm nay, Tổng thống Biden thông báo rằng Bộ Ngoại giao, Bộ Năng lượng và Thương mại của nước này, cũng như Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ, đều đang theo đuổi các sáng kiến hợp tác chặt chẽ với Liên minh “Những người dẫn đầu”.

Theo đó, Luật Cơ sở hạ tầng lưỡng đảng của Tổng thống Biden sẽ đầu tư hàng chục tỷ đô la cho các công nghệ sạch mà các công ty trong Liên minh đã cam kết mua. Đồng thời, các cơ quan như Văn phòng Chương trình Cho vay của Bộ Năng lượng đang chuẩn bị đầu tư thêm hàng tỷ đô la vào các dự án công nghệ sạch ở những lĩnh vực khó giảm phát thải.

Ngoài ra, các công ty tham gia Liên minh cũng được hưởng lợi từ sự hợp tác chặt chẽ với sáng kiến “Chất xúc tác năng lượng đột phá” của nhà tỷ phú Bill Gates (đối tác triển khai chính của Liên minh Những Người dẫn đầu), cũng như Diễn đàn Kinh tế Thế giới (đối tác sứ mệnh khả thi) và nhiều tổ chức khác. “Chất xúc tác năng lượng đột phá” là một liên minh của các nhà từ thiện, các công ty và chính phủ; trước hết tập trung đầu tư vào bốn công nghệ khử cacbon chính bao gồm thu giữ khí cacbon trực tiếp, sản xuất hydro xanh, lưu trữ năng lượng trong thời gian dài và nhiên liệu hàng không bền vững.

Hiệu quả thu hút đầu tư cho đổi mới công nghệ sạch có những tín hiệu lạc quan: năm 2021, công nghệ khí hậu đã huy động được khoản tài trợ kỷ lục 147 tỷ đô la từ các nhà đầu tư mạo hiểm, các tập đoàn và các tổ chức đầu tư. Chính sách công và đầu tư tư nhân đang có sự điều chỉnh để phù hợp với nhau nhằm đẩy nhanh tốc độ phát triển các giải pháp công nghệ quan trọng. Bằng cách nắm bắt cơ hội này, các công ty tham gia Liên minh “Những người dẫn đầu” có thể thể hiện khả năng dẫn đầu cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và đảm bảo quyền tiếp cận sớm vào các chuỗi cung ứng sạch trong tương lai./.